BM Raporu: Türkiye Topraklarının Yüzde 88’i Çölleşme Riski Altında!

Birleşmiş Milletler (BM) desteğiyle hazırlanan "Dünyadaki Kuraklık Noktaları" adlı yeni rapor, iklim krizinin dünyanın dört bir yanında derinleştiğini ortaya koydu. Rapora göre Türkiye, yüzde 88 oranında çölleşme riskiyle karşı karşıya ve 2030 yılına kadar ciddi bir kuraklık tehlikesiyle yüzleşebilir. Kuraklık, yalnızca çevresel bir tehdit değil; aynı zamanda sosyal, ekonomik ve tarımsal yıkımı da beraberinde getiriyor. AKDENİZ İKLİM KRİZİNİN ODAĞINDA BM raporunda Akdeniz bölgesine özel bir başlık açılarak, iklim değişikliğinin en sert yaşandığı coğrafyalardan biri olduğu vurgulandı. Artan sıcaklıklar, azalan yağış miktarları ve sıklaşan kuraklık döngüleri bu tespiti destekliyor. 1950’lerden bu yana kuraklık hem daha sık yaşanıyor hem de daha yıkıcı hale geliyor. Uzmanlara göre, Akdeniz’de ortalama sıcaklıklar 2050’ye kadar 2-3°C, 2100’e kadar ise 3-5°C artacak. Her 2°C’lik artış ise suya erişimde yaklaşık %15’lik azalma anlamına geliyor. TÜRKİYE’DE KURAKLIK ALARMI: SU KITLIĞI KAPIDA Raporda Türkiye, iklim krizinden en çok etkilenecek ülkeler arasında gösteriliyor. Akdeniz havzasında İspanya ve Fas ile birlikte analiz edilen Türkiye için, "yarı kurak ve toprak erozyonuna açık" tanımı kullanılıyor. Öngörülere göre 21. yüzyılın sonuna kadar Türkiye genelinde yağış miktarı %30 azalacak. Aynı süreçte batı ve güney bölgelerde sıcaklıklar ortalama 4-5°C artacak. Bu tablo, Türkiye’nin önümüzdeki on yıl içinde “su fakiri” ülke kategorisine girme riski taşıdığını gösteriyor. TARIMDA SU KULLANIMI SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL Türkiye'de mevcut su kaynaklarının %75’i tarımsal sulamada kullanılıyor. Ancak 2023 yılında yaşanan kuraklık, özellikle tarım sektöründe ciddi verim kayıplarına yol açtı. 2025 Ocak ayı, son 24 yılın en kurak ocak ayı olarak kayıtlara geçti. Güneydoğu Anadolu Bölgesi, normalin yalnızca %6’sı kadar yağış aldı. BM raporu, bu tablo karşısında Türkiye'nin acil olarak su yönetimi politikalarını gözden geçirmesi, farklı su kaynaklarına yatırım yapması ve sürdürülebilir tarım modellerine geçiş yapması gerektiğini vurguluyor. KURAKLIK SESSİZ BİR FELAKET: KADINLAR VE YOKSUL TOPLULUKLAR DAHA FAZLA ETKİLENİYOR Raporda kuraklık, "sessiz bir katil" olarak tanımlanıyor. Çünkü yavaşça ilerliyor, kaynakları tüketiyor ve yaşamları derinden etkiliyor. Kuraklık, özellikle kadınları, çocukları ve yoksul toplulukları hedef alıyor. Örneğin Doğu Afrika’da kuraklık nedeniyle zorla evlendirme vakalarının iki katına çıktığı belirtiliyor. Somali, Kenya ve Etiyopya gibi ülkelerde yağmurlu mevsimlerin kurak geçmesi yüzünden milyonlarca insan açlık kriziyle karşı karşıya kaldı. KÜRESEL EKOSİSTEM VE TİCARET DE ETKİLENDİ Kuraklık sadece insan yaşamını değil, doğayı ve küresel ekonomiyi de etkiliyor. İspanya’da zeytin üretimi yarıya düştü, Amazon'da nehirler kuruyarak binlerce balığın ölümüne yol açtı. Panama Kanalı'nda su seviyelerinin düşmesi ise uluslararası deniz ticaretini sekteye uğrattı. UZMANLAR UYARIYOR: BU BİR FELAKET, AMA ÖNLENEBİLİR ABD Ulusal Kuraklık Azaltma Merkezi’nin kurucu direktörü Dr. Mark Svoboda, yaşananları “şimdiye dek gördüklerinin en kötüsü” olarak nitelendirdi. Rapora katkı sunan uzmanlar, hükümetlere erken uyarı sistemlerini güçlendirme, su yatırımlarını artırma ve iklim dirençli politikalar geliştirme çağrısı yapıyor. SONUÇ: BİR DAHA OLACAK, PEKİ HAZIR MIYIZ? Raporun başyazarı Paula Guastello’nun sözleri, geleceğe dair en net uyarıyı barındırıyor: “Asıl soru, bunun tekrar olup olmayacağı değil; bir dahaki sefere daha iyi hazırlanıp hazırlanmayacağımızdır.” İklim krizinin artık soyut bir gelecek senaryosu değil, günümüzün somut ve acil bir gerçeği olduğu bu raporla bir kez daha ortaya konmuş oldu.